Yönetim Bilişim Sistemleri (öğrenci olarak anlatabilceklerim :) )

 Yönetim Bilişim Sistemleri, namı değer MIS (Managament Information Systems) bölümünü merak edenler ve tercih etmeyi düşünenler için kendi tercübelerim ışığında bu bölümden bahsetmek istiyorum. Rehberlik zırvalarını, atın üstünden konuşanları bir kenara bırakın ve YBS bölümünü birde benden dinleyin.

Yıllar önce üniversite sınavına hazırlanırken, bilgisayara olan ilgimden dolayı bilgisayarla ilgili bir bölüm okumak istiyordum ama sayısal öğrencisiydim ve bilgisayarla ilgili bir bölüm okumak istiyordum ve  tercih kılavuzunda bu bölümü gördüm, daha önce hiç duymamıştım ama bilgisayar ve yazılımla ilgili tam istediğim gibi bir bölüme benziyordu, üstelik hızla gelişen yeni bir alan olduğu ve mezunun çok az olmasından dolayı iş bulmakta hiç zorluk çekmeyeğimiz söyleniyordu, ben de sevinçle ve isteyerek bu bölümü yazdım ve Kıbrıs’ta Lefke Avrupa Üniversitesini yarı burslu olarak tutturdum (artık buna ne kadar tutturmak denirse, barajı geçeni alıyorlardı zaten), buradaki hocalarda sürekli aynı şeyleri, rahatça iş bulacağımızı, çok değerli olduğumuzu söylüyorlardı. Büyük emekler vererek ve sıkıntılar çekerek okumaya çalışıyorum,  ve herşeyin o anlatılanlar gibi toz pembe olmadığını bliyorum.

Aslına bakarsanız iş bulma garantisi var diye bu bölümü seçmiştim ama çoğu üniversite mezununun da başına gelen işsizlik bu bölümü okurken anladım ki daha zor Türiyede özellikle yönetim bilşim sistemleri bölümünü bilmiyor olması… Benim özellikle en kızdığım nokta, bazı haddini bilmez kişilerin YBS’yi abarttıkça abartarak, “bütün şirketler YBS mezunu arıyor ama mezunu yok, bir okuyun iş, yüksek maaş garanti” gibi söylemlerle insanları kandırması (zamanında beni kandırdıkları gibi). Bu söylenenler ancak bu bölümü Boğaziçi gibi üniversitelerde okursanız mümkündür (ki zaten oralardan boş adam çıkmaz). Eğer sıradan devlet okulları ve özel okullarda okuyorsanız, iş bulmak için çok ama çok çaba sarfetmeniz gerekeceğini bilmelisiniz (öyleyken bile bulamayabilirsiniz).

Bir YBS ögrencisi olarak bu bölümü okumak isteyenlerin bilmesi gereken bazı gerçeklerden bahsetmek istiyorum: Öncelikle YBS’nin diğer, mezunu çok, iş imkanı az diye görülen bölümlerden (İşletme, İktisat vb.) bir üstünlüğü yoktur, üstelik henüz Türkiye’de kendi alanı bile yoktur diyebiliriz ve çok uzun bir sürede olmayacaktır, hep geleceğin mesleği olarak lanse edilir ama o geleceğin ne zaman geleceği belli değildir (belki de hiç gelmez 🙂 ). Bu bölüm mezunları Türkiye’de ancak yazılımla ilgili teknik pozisyonlarda çalışabilir ona da Bilgisayar, Yazılım, Endüstri Mühendisleri, Matematik, İstatistik gibi pek çok bölüm mezunu başvurabiliyor, yani anlatıların aksine “iş ararken rakibiniz olmayacak, siz değil onlar sizi bulacak” gibi bir durum yok, aksine rakibiniz bir hayli fazla ve çok dişliler, yazılım konusunda sizden daha detaylı bir eğitim aldıkları ve sayısalcı oldukları için sizden bir değil birkaç adım öndeler. Ayrıca bu bölümün, İşletme, İktisat gibi bölümlerin aksine KPSS A grubunda alan sınavı da yok, sadece KPSS B’de her lisans mezunun başvurabildiği normal memurluklar ve bütün bilgisayarla ilgili bölüm mezunlarının başvurabildiği programcılık pozisyonlarına (üstelik programcılık kontenjanları da çok azdır) başvurabilirsiniz, bunlara da başvuru çok olduğundan puanları 85-90 dolaylarında gezer, yani KPSS’de de bir avantajı yok, aksine çok avantajsız bir bölüm. Bir de, Mühendis ünvanınız olmadığı için askeri kurumların açtığı Subaylık ilanlarındaki muvazzaf (kadrolu) olan Bilgisayar Mühendisi sınıflara başvuramıyorsunuz, sadece İşletme, İktisat vb. gibi vasıfsız olarak görülen bölüm mezunlarıyla birlikte, bölümünüzle alakasız, sözleşmeli (geçici) sınıflara başvurabiliyorsunuz (Örn: Piyade, İkmal). Yani bu bölüm tamamen özel sektöre yönelik bir bölümdür ve günümüzde özel sektörde işe girmenin, girseniz bile o işte dikiş tutturmanın gerçekten çok zor olduğunu belirtmek isterim.

Peki eğitim nasıldır bu bölümde ona gelelim, bu bölüm Bilgisayar Programcılığı ile İşletme’nin karışık halidir diyebiliriz, aslında öğrenciye bu iki tarafı da vermeye çalışan ama ikisini de veremeyen bir bölümdür desek daha doğru olur. Yazılım tarafında C, C++, C#, Visual Basic, Java, Sql, Web Design gibi programlama dersleri alırsınız ama bunlar çok yüzeysel geçilir, eğer kendiniz ekstra çaba göstermez ve bir kurs vb. takviye almazsanız okuldan aldığınız bilgiler iş hayatında kesinlikle yetersiz kalacaktır. Bunlardan başka Muhasebe, Ekonomi, İstatistik vs. gibi işletme dersleri de alırsınız ama bu dersleri almanız büyük ihtimal hiçbir işinize yaramayacaktır, çünkü kimse tutup YBS mezununu Finans, Muhasebe, İnsan Kaynakları pozisyonlarına koymaz, çok daha alakalı bölümlerden mezun yüzbinlerce kişi varken. Mesela günümüzde yazılım sektöründe çalışmak istiyorsanız ASP.NET MVC, Java EE, Javascript veya PHP gibi dillerinden en az birini iyi seviyede bilmek zorundasınız yoksa iş miş bulamazsınız ama gel gör ki YBS’nin müfredatında bile bu konular yoktur . Aslında yurt dışında YBS uzmanı çok farklı bir roldedir ve işinde bütün bu bilgileri kullanması gerekir, onlar da yazılımcı olarak görülmediği için yazılım dersleri yüzeysel geçilir, Türkiye’deki okullar da YBS eğitiminde yabancıları örnek alıp bu şekilde vermeye çalışıyorlar , bizimkiler onların çakması tabi ama bu ülkedeki piyasa gerçeklerinden bihaber verilen eğitim, mezun olan kişilerin iş hayatında büyük zorluklar yaşamasına neden oluyor. Türkiye’de sektör tarafından YBS yanlış anlaşıldığı, ya da hiç anlaşılamadığı için yazılımcı muamelesi görüyor ve mühendisler gibi ayrıntılı teknik eğitimler almadığımız için bu konuda da çok zorlanıyoruz. Zaten iş hayatında teknik pozisyonlarda çalışacak olmasına rağmen, ne alakaysa üniversitelerde İşletme veya İİBF fakültelerindedir bu bölüm, Mühendislik Fakültesi bölümü olmaması da işverenin gözünde bir dezavantajdır , yazılım gibi teknik bir işe alım yaparken.

Aslında YBS adından da anlaşılabileceği gibi Bilişim Sistemleri Yöneticiliği’dir ve bir kişinin yönetici olması için de o sektörde tecrübeli olması gerekir, tecrübe kazanması için de bir pozisyondan yazılım sektörüne girip orada yıllarca çalışması gerekir, işte YBS mezunlarının en çok sıkıntı yaşadığı kısım tam da burası, şirketlerin öncelikle tercih ettiği Mühendislik ve Fen Fakültesi mezunlarının arasından sıyrılıp sektöre giriş yapamıyor, yetiştirilmek üzere Yönetim Bilişim Sistemleri mezunu diye bir kavram da yok bu ülkede, Türkiye’de sadece çok büyük şirketlerin bilişim merkezlerinde bu pozisyon var (onlar da çok az) ve genelde çok tecrübeli Bilgisayar, Yazılım Mühendisleri bu pozisyonda bulunuyor.

YBS mezunun kendi alanında çalışabilmesi için yazılım sektörüne bir pozisyondan girip tecrübe kazanması gerek dedik, peki bu bölüm mezunu mesela hangi pozisyonlarda çalışabilir gelin onlardan söz edelim: Ülkemizde bu bölüm mezunlarına yönelik işler Yazılım Uzmanı, İş Analisti ya da Yazılım Destek Uzmanı’dır. Analist, aslında YBS’nin mantığına en çok uyan iştir ama bu pozisyon için ortalama adayları pek düşünmezler, genelde tecrübeli isterler, tecrübesizlerden de çok iyi üniversitelerden iyi ortalamalarla mezun olanları değerlendirirler. Yazılım Destek Uzmanlığı ise herkesin katlanamayacağı bir iştir, yazılım yapmaz sadece yazılımcıların hazırladığı programları kullanan müşterilere, gerek telefondan anlatmaya çalışarak, gerek ayaklarına giderek, sorunlarını çözmeye çalışırsınız, çoğunun maaşları da pek iyi değildir. Eğer yapabilirse YBS mezunu için iyi bir meslek de Yazılım Uzmanlığıdır, bu artık Web Yazılım mı olur, Mobil mi olur, yoksa veritabanı mı, ona kişinin kendisi karar verir ancak belirteyim bu çok zor bir meslektir, ancak sayısal zekaya sahip, kodlamayı çok seven, kendisini bu işe adamış birisi başarılı olabilir. Daha önce de belirttiğim gibi bütün bu pozisyonlar için rakibiniz bir hayli fazla ve güçlüler, üstelik işverenler genellikle ünvanlarından dolayı mühendisleri seçiyor, bunu da belirteyim.

Yani bu bölüm mezunu olarak hakkında şu avantajı vardır diye bir şey söyleyemiyorum, bence seçecek olan arkadaşlar çok iyi düşünmeli, benim çoğu mezun arkadaşım ya işsiz ya da çok alakasız işlerde çalışıyor, mezunların genel durumu bu, sağda solda bu bölümden mezun olup da iyi bir iş bulabilen birilerini duyarsanız inanın ya büyük üniversitelerden mezundur, ya torpillidir ya da çok şanslı olan azınlıktandır. Zaten kime söylesem bilmiyor bu bölümü, o neymiş filan diyor, 2 saat anlatmaya çalışıyorsun, bana bu bölümü soren  çok oldu “ilk defa duyuyorum bu bölümü, 2 yıllık mı?” diye soran (kaç yıllık yazılımcılar bile bilmiyor bölümü düşünün). İyisi mi siz işinizi sağlama alın, günümüzde insanlar hangi alanlarda çalışıyorlarsa o alanlara yönelin, yazılımda mı çalışacaksınız gidin adam gibi mühendislik okuyun, o olmuyorsa gidin 2 yıllık Bilgisayar Programcılığı okuyun daha iyi (2 yıllık deyip geçmeyin, derslerini inceledim, YBS’den daha güzel öğretiyorlar programcılığı); bankacı, finanscı filan mı olmak istiyorsunuz gidin İşletme, İktisat okuyun hatta bunların 2 yıllık olanlarını bile okusanız YBS den daha rahat iş bulursunuz. Bu bölümün sözde çok yönlü bir bölüm olduğu, bu yüzden iş alanının çok geniş olduğu söylenir ama bunlar hikayedir, hep bilindik bölümlerin mezunları işe alınırken, siz hep tercih edilmeyen kişi olursunuz, yüzünüze “değerli bir adaysınız” derler ama sonunda işi verirler mi, hayır. Bana sorarsanız bu bölümü Boğaziçi ve büyük şehirlerdeki 1-2 önemli üniversitenin dışında kesinlikle okumayın derim, sonradan bu bölümü açan kalitesiz üniversitelerin (üniversite bile denmez de bunlara neyse) düşüncesi: “millet bu bölümü Boğaziçi’nden dolayı süper bölüm zannediyor, biz de durmayalım çakmasını yapalım, zaten bölümü açmanın bize ekstra laboratuvar vs. gibi bir masrafı da yok, İşletme dersleri için İşletmecilerle birlikte derse sokarız, bir kaç dandik Bilgisayar Mühendisliği hocasını bunların yazılım derslerine veririz, zaten bunlar mühendis değil fazla kasmanıza da gerek yok deriz oldu işte, iyi üniversiteleri kazanamayan sazanlar bize gelir, ceplerindeki paraları alırız” düşüncesidir. Ben bu bölümün bir öğrencisi olarak yazdım bunları…